Vüs'at O. Bener

1922 - Vüs’at O. Bener 10 Mayısta Samsunda doğar (Nüfus kaydında Merzifon / Amasya). 7 Haziran'da Averof zırhlısı Samsunu bombalar.

1928 - VOB ilkokula Kıbrıs İngiliz Kolejinde başlar.

1932 - VOB ilkokulu Erzincan’da bitirir.

1936 - VOB ortaokul ikinci sınıfa Bursa’da başlar ve Sivas’ta bitirir. Bursa Işıklar Askeri Lisesi’nin sınavlarını kazanır, ailesinden ayrılıp Bursa’ya gider.

1939 - VOB Mayıs ayında Bursa Işıklar Askeri Lisesi’ni bitirir.

1941 - VOB Kara Harp Okulu’nu başarıyla bitirir. Askeri Sağlık Kurulu astigmat-miyop tanısıyla Levazım Sınıfı’na ayırır. VOB kardeşini Erhan Bener’i de yanına alarak Edremit’e gider, ancak görev yapacağı 205. Dağ Alayı Dikili’ye taşınmıştır. Alay, beş ay sonra da Bergama’ya taşınır.

1944 - VOB Edremit’te Gazale Harputlu ile evlenir. Bir süre sonra eşi ailesinin yanına döner.

1946 - 12 Nisan’da VOB, eşi Gazale Bener’i menenjit nedeniyle yitirir. Karnında taşıdığı sekiz aylık oğlu sezaryenle alınır ancak o da yaşatılamaz.

1946-48 - VOB Neriman Ündeğer ile bir buçuk yıl süren bir sevda yaşar. Bu ilişkinin duyulması nedeniyle Burhaniye’ye sürülür

1948 - VOB Ankara-Etimesgut’taki Zırhlı Tugay’a atanır. İki kardeş böylece Ankara’da yeniden bir araya gelirler. Aralarındaki entelektüel ve edebi dostluk bu dönemde pekişir; VOB kardeşinin, aralarında Oğuz Ermumcu, Ahmet Güler, Ekrem Güçer gibi isimlerin yer aldığı arkadaş çevresine dahil olur.

1949 - VOB, kardeşinin romanı Loş Ayna’yı tiyatroya uyarlayarak sağlığında yayımlanmayan ilk oyunu Yabancı’yı yazar.

1950 - VOB kardeşi ve arkadaşlarının teşvikiyle yazdığı “Dost” adlı öyküsüyle 10 Ağustos’ta New York Herald Tribune ve Yeni İstanbul gazetelerinin düzenlediği Dünya Hikâye Müsabakası’nda dördüncü olarak dikkat çeker ve böylece ilk öyküsü Yeni İstanbulda (18-19 Ağustos 1950) yayımlanır.

1951 - Dönemin ünlü “Komünist Tevkifatı” kapsamında VOB ve EB ayrı ayrı tutuklanırlar, üç ay sonra aynı gün tahliye edilirler. VOB Barış Derneği davası nedeniyle Askeri Cezaevi’nde hapis yatar. VOB ise ikinci eşi, çevirmen Raziye Nugay ile evlenir.

1952 - VOB’nin ilk öykü kitabı Dost Seçilmiş Hikâyeler Dergisi Yayınları’ndan Ankara’da çıkar.

1953 - VOB kıdemli yüzbaşı iken zorunlu hizmet süresini doldurur doldurmaz kendi isteğiyle askerlikten ayrılır; ancak son olarak Siirt’te üç ay süreyle Doğu Hizmeti yapmak zorunda kalır. Ankara’ya döner, eşi Raziye Bener’in maddi-manevi desteğiyle Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne kaydolur. Cevat Çapan’la tanışır; dostlukları bir ömür sürer.

1953-57 - VOB üniversite öğrenciliği sırasında Devlet İstatistik Enstitüsü’nde, gece düzeltmeni olarak Ulus gazetesinde ve bir yıl da öğretmen kadrosuyla (Türkçe, Tarih, Matematik, Yurttaşlık Bilgisi) Cebeci İmam-Hatip Okulu’nun ortaokul bölümünde çalışır. Bu arada Ankara Radyosu’nun açtığı spikerlik sınavını kazanır, fakat beraat etmiş olmasına karşın geçmişteki tutukluk dönemi nedeniyle kendisine iş verilmez.

1957 - VOB’nin ikinci öykü kitabı Yaşamasız Dost Yayınları’ndan Ankara’da çıkar. Forum dergisinde VOB’nin eleştiri yazıları yayımlanır. İki kardeş, o dönemde Ankaralı yazar ve sanatçıların uğrak yeri olan atölyesinde ressam Cemil Eren’le tanışırlar; dostlukları ömür boyu sürer.

1958 - VOB Hukuk Fakültesi’ni bitirip avukatlık ruhsatını alır. Ticaret Bakanlığı’nda raportör olarak çalışır. Oğuz Atay’la tanışır.

1959 - VOB Karayolları Genel Müdürlüğü’nde Müşavir Avukat olarak çalışmaya başlar. Türkiye’ye dönen EB ise Kasım ayında Hazine Genel Müdür Yardımcısı olarak atanır. BB eğitimine devam ederken bir yandan da bir Amerikan şirketinin muhasebe bölümünde işe girer.

1962 - Mayıs ayında VOB’nin yayımlanan ilk oyunu Ihlamur Ağacı Dost Yayınları’ndan Ankara’da çıkar. Bu kitapla birlikte VOB, 1984’te Buzul Çağının Virüsü adlı romanının yayımlanmasına kadar edebi alanda yirmi yılı aşan uzun bir sessizliğe bürünecektir. VOB ise Ihlamur Ağacı ile TDK Tiyatro Armağanı’nı alır. İkinci eşi Raziye Bener’den ayrılır; Ankara’ya taşınan ailesiyle birlikte yaşamaya başlar. Dostadlı öyküsü Adnan Benk çevirisiyle Fransızca basılır: “L’ami”, L’âme turque à travers des nouvelles, Turizm Bankası Yayınları. Batak adlı öyküsü Mansure Çıkıgil çevirisiyle Almanca basılır: Heb deine Hoffnun auf”, Geistige Begegnung, Band 5: Türkei, Die Pforte des Glücks Die Türkei, Horst Erdmann Verlag.

1967 - VOB’nin Ihlamur Ağacı oyunu Robert Kolej Öğrenci Tiyatrosu’nca sahnelenir.

1972 - Mediha Bener, 7 Ocak’ta Hacettepe Hastanesi Acil Servisi’nde kalp yetmezliğinden yaşamını yitirir ve eşinin yanına defnedilir. VOB, ODTÜ’de İngilizce okutmanı olan Ayşe Ilıcalı ile evlenir.

1977 - VOB’nin ise iki öykü kitabı (Dost ve Yaşamasız) birleştirilir, beş yeni öykü eklenerek Dost adıyla Milliyet Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. “İlki” adlı öyküsü William Hickman çevirisiyle İngilizce basılır: “The Homecoming”, The Journal of Middle Eastern Literatures, University of Pennsylvania Press, cilt II, sayı 2. Özgür İnsan’da dergi yazarlığı ile buluşur iki kardeş. VOB Karayolları Genel Müdürlüğü’nde Hukuk Müşaviri olur.

1978-1979 - VOB Karayolları Genel Müdürlüğü’nden emekli olur. 1979 Yol-İş Sendikası’nda Hukuk Danışmanı olarak göreve başlar. EB’nin Bürokratları üç cilt halinde Milliyet Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar.

1980 - VOB ikinci oyunu İpin Ucu’nu yazar ve Abdi İpekçi Tiyatro Armağanı’nı alır (Tuncer Cücenoğlu ile birlikte).

1984 - VOB’nin 1979-82 yıllarında yazdığı ilk romanı Buzul Çağının Virüsü, Cevat Çapan’ın kapak yazısıyla Adam Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. Ihlamur Ağacı oyununun ilk gösterisi ise, oyun yazıldıktan yirmi iki yıl sonra Kocaeli Bölge Tiyatrosu’nca sahnelenir. Oyun daha sonra 2000 yılında İstanbul Devlet Tiyatrosu tarafından da sahneye konur.

1986 - VOB’nin toplu öyküleri Dost, ilk baskılarda yer alamayan üç yeni öykü daha eklenerek Can Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar.

1989 - VOB’nin İpin Ucu oyunu, yazılmasından dokuz yıl sonra Cüneyt Ayral’ın yönettiği 1000 Tane Yayınları’ndan Ankara’da çıkar.

1991 - VOB’nin ikinci romanı Bay Muannit Sahtegi’nin Notları Enis Batur’un editörlüğünde Remzi Kitabevi’nden İstanbul’da çıkar.

1992 - VOB Yol-İş Sendikası Hukuk Danışmanlığı görevinden ayrılır.

1993 - VOB’nin üçüncü öykü kitabı Siyah-Beyaz ile manzumelerden oluşan Manzumeler kitabı İletişim Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. Siyah-Beyaz ile Yunus Nadi Yayımlanmamış Öykü Ödülü’nü (Mehmet Zaman Saçlıoğlu ile birlikte) ve Sedat Simavi Vakfı Ödülü’nü (Oktay Akbal ile birlikte) alır.

1994 - VOB Edebiyatçılar Derneği Altın Madalya Onur Ödülü’nü Ankara’da alır. Semih Gümüş’ün Kara Anlatı Yazarı adlı VOB hakkındaki eleştiri kitabı YKY’den İstanbul’da çıkar.

1997 - VOB’nin dördüncü öykü kitabı Mızıkalı Yürüyüş İletişim Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. Ankara Öykü Günleri Onur Ödülü’nü alır.

1998 - VOB’nin beşinci öykü kitabı Kara Tren İletişim Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar.

2000 - VOB, İsmet Küntay Tiyatro Ödülü’nü alır. EB’nin, iki kardeşin dostları ressam Cemil Eren’in yaşamını anlatan romanı Işığın Gölgesi Remzi Yayınevi’nden çıkar.

2001 - VOB’nin altıncı öykü kitabı Kapan İletişim Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. Üçüncü Öyküler (sayı 12) ve Dil Dergisi (sayı 110) dergileri “Vüs’at O. Bener Özel Sayısı” yaparlar.

2003 - VOB’nin İstanbul Devlet Tiyatrosu programına alınan İpin Ucu oyununun ilk gösterimi 7 Ekim’de AKM Oda Tiyatrosu’nda yapılır.  

2004 - VOB Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) teşhisiyle hastaneye yatırılır, durumu umutsuzdur, artık eve dönemeyecektir. Alpagut Gültekin’in hazırladığı Vüs’at O. Bener: “Bir Tuhaf Yalvaç” kitabı Norgunk Yayıncılık’tan İstanbul’da çıkar.

2005 - VOB, TÜYAP İstanbul Kitap Fuarı Onur Yazarı seçildiği sırada, Ankara’da tedavi gördüğü hastanede 31 Mayıs’ta yaşamını yitirir. Cenazesinde tabutu, son öykü kitabı olan Kapan’ın kapağının görüntüsü işlenmiş bir örtü ile sarılır ve naaş annesiyle babasının koyun koyuna uyudukları Cebeci Asrî Mezarlığı’na” defnedilir. Anısına Murat Özyaşar’ın hazırladığı Havva’ya Mektuplar Norgunk Yayıncılık’tan İstanbul’da çıkar. Tamamlayamadığı son öyküsü “Titanic’in Kaptanı” için yazdığı iki farklı girişin elyazmaları İmge Öyküler dergisinin Temmuz-Ağustos sayısında yayımlanır. Yeğeni YB, amcasının anlattıklarına dayanarak öyküyü tamamlar ve amcasının hayaletinin anlatıcısı olduğu kurgu bir metin içinde aktarır (“Merasime Buyurmaz mıydınız?” (Kitap-lık, Kasım 2005).

2006 - VOB’nin sekseninci yaş gününde yeğeni YB ile İktidarsız dergisi için yaptığı uzun video-söyleşi, “Bir Gün Nasıl Olsa İktidarsızlığa Mahkûm Olacaklar” başlığıyla Geceyazısı dergisinde yayımlanır.

2021 - Ailenin tüm yazarlarının; Baba Raşit Bener, oğulları Vüs’at ve Erhan Bener, kızı Bilge Bener Bölükbaşı ve torunu Yiğit Bener’in kitapları Everest Yayınları’nda buluşur.