Yiğit Bener

1958 - EB bir yıllık geçici görevle stajyer olarak Belçika’ya tayin edilir, Neşecan Bener hamiledir; Nisan ayında ailece Brüksel’e yerleşirler, oğulları Yiğit Bener 15 Temmuz’da Brüksel’de doğar.

1963 - YB ilkokulun ilk iki yılını Paris’te Collège Louise de Bettignies’de okur.

1966 - YB ilkokul üçüncü sınıfa önce Maltepe ilkokulu’nda başlar, daha sonra teyzesi Sevim Otyam’ın müdür yardımcısı olması nedeniyle burslu okuyabildiği özel Ayşe Abla İlkokulu’na geçer.

1969 - YB ilkokuldan mezun olur, ortaokula önce Tevfik Fikret Lisesi’nde başlar, sonra Paris’e, Lycée Claude Bernard’a nakil olur.

1973 - Paris’ten orta eğitim mezuniyet diploması BEPC’yi alan YB, Ankara Tevfik Fikret Lisesi’nde lise ikinci sınıfa kaydolur.

1975 - YB, Ankara Tevfik Fikret Lisesi’nden mezun olur, Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne girmeye hak kazanır. Fransızca ve Türkçe kaleme aldığı eleştiri yazıları okul gazetesinde yayımlanır. Yaz aylarında Club Mediterranée’de çalışmaya başlar, ilk kez profesyonel olarak tercümanlık yapar.

1978-1979 - Bu dönemde öğrenci derneği TIP-DER’de militanlık yapan YB de birkaç kez “polise mukavemet” suçundan gözaltına alınır.

1980 - YB, TİP gençlik örgütü Genç Öncü’de militanlığa başlar. Örgütün hazırlık aşamasındaki dergisinin yazı kuruluna seçilir. Tıp Fakültesi son sınıfına geçtikten sonra girdiği bir sınavla Eylül ayında Lozan Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Cerrahi Bölümü’nde bir ay staj yapma hakkı kazanır. 12 Eylül Askeri Darbesi sırasında Lozan’da ameliyathanededir. Paris’teki TİP’li yoldaşları Türkiye’ye dönmemesini ve iki bil bildiği için yurtdışındaki antifaşist mücadelede daha faydalı olacağını belirtirler. Dönüş biletini yakar ve partinin yurtdışı merkezinin bulunduğu Brüksel’e, Doğan Özgüden’in yanına taşınır. Orada Info-Türk’te ve TİP’in yurtdışı örgütü Demokrasi İçin Birlik’te militanlık yapmaya başlar. Brüksel Özgür Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne kaydolur, ancak klinik stajlara devam hakkı kazansa bile Türkiye’de aldığı derslerin çoğu geçerli sayılmayacaktır.

1981 - EB’nin Oyuncu adlı romanı Hürriyet Yayınları’ndan İstanbul’da çıkar. Hızır Doktor adlı oyunu İzlem Yayınları’ndan çıkar. Ünlü Gezgin Macellos Da Vinci’nin Akılalmaz Serüvenleri adlı romanı ise Yazko Yayınları’ndan çıkar. YB, DİSK’in Avrupa Sendikalar Konfederasyonu temsilcisi Yücel Top’un yanında yarı zamanlı tercüman olarak çalışmaya başlar, DİSK davalarının iddianamelerini Fransızcaya çevirir. Daha sonra Brüksel Belediyesi’nin gençlik dairesinde “çocuk evi animatörü” sıfatıyla yarı zamanlı işe başlar. Brüksel’e gelen TİP başkanı Behice Boran ve bir süre aynı evi paylaştıkları genel sekreteri Nihat Sargın’la ters düşen YB, Doğan Özgüden’le birlikte partiden tasfiye edilir. ODTÜ Kimya Bölümü mezunu ve lise sondan sınıf arkadaşı Selda Erkul’la evlenir. Brüksel’de yaptığı cunta aleyhtarı bir konuşma nedeniyle Türkiye’de DGM ve sıkıyönetim mahkemelerinde hakkında on beş yıl hapis istemiyle dava açılır, gıyabi tutuklama kararı çıkartılır.

1982 - EB’nin romanı Böcek, Adam Yayıncılık’tan çıkar. Oğlu YB, Belçikalı genç yazar Luc Dellisse’le birlikte romanı Fransızcaya çevirir. Romanı önce yayımlamayı kararlaştıran Gallimard, son aşamada bundan vazgeçer. Bu çeviri süreci, TİP’le ve tıpla tüm bağlarını kesen YB ile babası arasındaki edebi dostluğun/paylaşımın ilk adımıdır.

1984 - YB Brüksel’de IV. Enternasyonal yöneticisi Ernest Mandel’le, Paris’te de Masis Kürkçügil’le tanışır, Troçkist IV. Enternasyonal saflarına katılır. 

1986 - YB Brüksel Centre d’Action Laïque’de göçmen sorunları danışmanı olarak işe girer.

1987 - YB, dünyanın dört tarafından gelen başka Troçkist yöneticilerle birlikte üç ay boyunca Amsterdam’daki IV. Enternasyonal’in parti okulunda eğitim görür.

1988 - YB, işi çerçevesinde Brüksel’de büyük yankısı olan bir Gırgır sergisi açar. Sergiye katılan Oğuz Aral’la aralarında Türkiye’ye dönüşünden sonra da devam edecek bir dostluk gelişir. YB, IV. Enternasyonal’in Fransızca yayımlanan uluslararası merkez organı Inprecor’un genel yayın yönetmenliğini üstlenmek üzere Paris’e taşınır.  

1990 - YB, hakkındaki davalardan “delil yetersizliğinden” beraat eder. On yıllık sürgünden sonra Ankara’ya, ailesinin yanına döner, kısa dönem askerliğini yapar. Yıl sonunda iş bulmak ve yeni bir hayat kurmak üzere İstanbul’a taşınır.

1991 - YB Konferans Tercümanları Derneği’ne üye olur ve serbest profesyonel konferans tercümanı olarak çalışmaya başlar, aynı zamanda İstanbul’daki Fransa Başkonsolosluğu’nda tercüman olarak işe girer. İlk iki öyküsünden “Yabancı”, Çağdaş Türk Dili dergisinde yayımlanır.

1992 - YB, ilk eşi Selda Bener’le yollarını dostça ayırır. İkinci eşi Funda Özgürel’le tanışır. Aynı dönemde, hep dost kalacağı müzisyen ve geleceğin romancısı Hüsnü Arkan’la tanışır. Fransa Cumhurbaşkanı François Mitterand’ın resmi ziyareti sırasında ilk kez üst düzey bir diplomatik toplantıda çevirmenlik yapar. Daha sonra otuz yıl boyunca tüm Fransız ve Türk Cumhurbaşkanlarına, başbakanlarına ve diğer üst düzey yöneticilerine çevirmenlik yapmaya devam edecektir.

1995 - EB’nin bu yıllarda çıkan birçok kitabının eski-yeni baskılarının önsözlerini ya da kapak yazılarını YB kaleme almıştır. YB, edebi toplantılarda yaptığı sözlü çeviriler sırasında Fethi Naci, Turhan Günay ve Enis Batur’la tanışır. Yıldız Teknik Üniversitesi Fransızca Mütercim Tercümanlık Bölümü’nde sözlü çeviri dersleri vermeye başlar.

1996 - YB, meslek örgütü Konferans Tercümanları Derneği’nin başkanlığına seçilir.

1997 - YB, Funda Özgürel’le evlenir, kızları Lal Bener İstanbul’da doğar.

1998 - YB, Birleşik Konferans Tercümanları Derneği (BKTD) adını alan meslek örgütünün başkanlığına yeniden seçilir.

2000 - EB’nin oğlu YB ile ortaklaşa yaptığı Fransız yazar Michel Lequenne’den çeviri, Marksizm ve Estetik adıyla Yazın Yayıncılık’tan çıkar. YB edebiyata daha fazla zaman ayırabilmek amacıyla Fransa Başkonsolosluğu’ndaki işinden ayrılır. Yıllardır üzerinde çalıştığı ilk romanı Eksik Taşlar’ı nihayet tamamlar. Enis Batur’un önerisi üzerine Fransız yazar Louis Ferdinand Céline’in Voyage au bout de la nuit adlı romanını çevirmeye başlar

2001 - YB’nin ilk romanı Eksik Taşlar OM Yayınları’ndan çıkar.

2002 - YB’nin Céline çevirisi, Gecenin Sonuna Yolculuk adıyla Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkar ve Dünya Çeviri Ödülü’nü alır.

2003 - YB, Hüsnü Arkan ve Levent Mete’yle birlikte, “erkek iktidarı dahil tüm iktidarlarla derdi olan” aylık sanal edebiyat dergisi iktidarsız.com’u kurar. Altı yıl yayımlanacak olan derginin yazarları arasında aynı kuşak yazarlarından Birsen Ferahlı, Ragıp Duran, Ayşe Sarısayın, Gülayşe Koçak’ın yanı sıra, Erhan Bener, Enis Batur, Feridun Andaç ve Cemil Eren gibi isimler de yer alacaktır. YB Boğaziçi Üniversitesi Çeviribilim Bölümü’nün Konferans Tercümanlığı Yüksek Lisans Programı’nda ders vermeye başlar.

2004 - YB’nin ikinci romanı Kırılma Noktası Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkar. Bir dönem daha BKTD başkanlığına seçilir.

2005 - VOB 31 Mayıs’ta yaşamını yitirir. Tamamlayamadığı son öyküsü “Titanic’in Kaptanı” için yazdığı iki farklı girişin elyazmaları İmge Öyküler dergisinin Temmuz-Ağustos sayısında yayımlanır. Yeğeni YB, amcasının anlattıklarına dayanarak öyküyü tamamlar ve amcasının hayaletinin anlatıcısı olduğu kurgu bir metin içinde aktarır (“Merasime Buyurmaz mıydınız?” (Kitap-lık, Kasım 2005).

2006 - VOB’nin sekseninci yaş gününde yeğeni YB ile İktidarsız dergisi için yaptığı uzun video-söyleşi, “Bir Gün Nasıl Olsa İktidarsızlığa Mahkûm Olacaklar” başlığıyla Geceyazısı dergisinde yayımlanır.

2007 - YB’nin ilk çocuk kitabı Özgür Rosto Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkar. EB Ankara’da tedavi gördüğü hastanede 7 Aralık’ı 8 Aralık’a bağlayan gece yaşamını yitirir. Yazmaya takatinin kalmadığı ama hastanedeyken oğluna anlattığı son öyküsü “Karga”, öldüğü gece YB tarafından kaleme alınır ve mezarı başında okunur; dergilerde yayımlanır ve son öykü kitabına eklenir.

2008 - YB Bilkent Üniversitesi Çeviribilim Bölümü’nün Konferans Tercümanlığı Yüksek Lisans Programı’nda ders vermeye başlar.

2009 - YB’nin ilk öykü kitabı Öteki Kâbuslar Yapı Kredi Yayınları’ndan çıkar.

2010 - Öteki Kâbuslar Célin Vuraler tarafından Fransızcaya çevrilir ve Autres cauchemars adıyla Actes sud yayınevi tarafından yayımlanır. YB, Uluslararası Konferans Tercümanları Derneği AIIC’in Türkiye Bölgesi temsilcisi seçilir ve bu sıfatla AIIC’in uluslararası yönetiminde görev alır.

2011 - YB’nin üçüncü romanı Heyulanın Dönüşü Can Yayınları’ndan çıkar.

2012 - YB, Heyulanın Dönüşü ile Orhan Kemal Roman Armağanı’nı kazanır.

2014 - YB’nin ilk deneme kitabı, iktidarsız.com yazılarını derlediği Kusursuz Gezinti Can Yayınları’ndan çıkar.

2015 - YB’nin koordinatörlüğünde otuz beş yazarın katkısıyla hazırlanan İçimizdeki Ermeni (1915-2015) adlı kolektif kitap Can Yayınları’ndan çıkar. Enis Batur’la birlikte yazdıkları Simültane Cinnet Sel Yayınları’ndan çıkar.  Çocuk kitapları Yaramaz Babamla Beter Amcanın Maceraları ve Matbaacılık Oyuncağı Can Çocuk Yayınları’ndan çıkar. Heyulanın Dönüşü Célin Vuraler tarafından Fransızcaya çevrilir ve Le Revenant adıyla Actes sud yayınevi tarafından yayımlanır.

2017 - YB’nin ikinci öykü kitabı Öteki Düşler, Can Yayınları tarafından yayımlanır. Simültane Cinnet YB’nin kendi çevirisiyle Délires Simultanées adı altında Fransa’da Verdiers yayınları tarafından yayımlanır.

2018 - Öteki Düşler Yunus Nadi Öykü Ödülü’nü kazanır.

2019 - YB’nin dördüncü romanı Acı Portakal Can Yayınları’ndan çıkar.

2020 - Artı TV için "Yiğit Bener'le 5 Dakika Ara" başlığıyla 30 adet kısa belgesel hazırlamıştır.

2021 - YB’nin koordinatörlüğünde otuz beş yazarın katkısıyla hazırlanan İçimizdeki Ermeni (1915-2015) adlı kolektif kitap  Ermenice’ye çevrildi. Ailenin tüm yazarlarının; Baba Raşit Bener, oğulları Vüsat ve Erhan Bener, kızı Bilge Bener Bölükbaşı ve torunu Yiğit Benerin kitapları Everest Yayınlarında buluşur.

2022 - YB Artı Gerçek adlı elektronik gazetede 2019-2021 yılları arasında yayınlanan kültür sanat konulu köşe yazılarını Gerçeğin Artısı adlı derlemeyi yayımlamıştır.  YB’nin üçüncü öykü kitabı Öteki Kuruntular, ve denemesi Sakar Kalem Everest Yayınları tarafından yayımlanır.

2023 - YB’nin Arta’da Morto novellası Everest Yayınları’ndan yayımlanır.

2024 - Fransız Hükümeti YB’ye Sanat ve Edebiyat Üstadı (Chevalier des arts et des lettres) nişanını takdim eder.